Mesut Çiftci- Mantarın Dogası ve Türleri
Sitemizi Facebookta Paylaşabilirsiniz
Amanita Ailesi Mantarları
Amanita ailesi mantarları tanınması kolay belirli özellkler tasımakla birlikte 250'ye yakın türünün oldugu söylenmektedir. Ülkemiz sınırları içerisinde de bolca bulunan amanita ailesi bir çok öldürücü ve zehirli mantarı içerisinde barındırmakla beraber en leziz ve seçkin mantarları da kapsayan bir ailedir.
Amanita Caesarea (imparator, sezar, gelin, yumurta mantarı)
20 cm'ye kadar şapka çapıyla imparatorların mantarı olarak gösterilen bu mantar tüm dünyada kabul gören en leziz mantar olarak göze çarpar. Sarı-turuncu arası şapka rengi ve sarı bacağı vardır. Tüm amanita ailesi arasında tanınması e kolay mantardır. Bu mantar çiğ olarak bile tüketilebilmektedir. Ülkemizde bolca bu mantar avrupada tüm mantarcıların bulmak istediği yegane türdür. Yumurta mantarı bölgemizde sonbaharın başından ılıman kış aylarında aralık sonuna kadar özellikle meşe ormanlarında genellikle teker teker şanslı biri için bir kaç tane bir arada bulunabilir. mantarın en ayırt edici özellikleri arasında tamamen sarı sapı ve torbacığıyla kendini hemen ele verecektir. Bu mantar yağmurlu dönelerden sonra amanita muscarina mantarının amanita m. var. formosa'nın yağmurlarla şapka üzerindeki pulları döküldüğünde aceleci bir toplayıcı karıştırabilir.
Amanita Ovoidea
Henüz yeni tanışma fırsatı bulduğum bu yeni mantar türü oldukça enteresan gelmişti. Bu amanita türü diğer tüm amanitalardan daha iri yapısıyla ve örümcek ağı benzeri lemelleri kaplayan adeta perdeleriyle bu beyaz mantar adeta "Bana fazla bulaşma." mesajı vermektedir. bu mantarın aliden gelen özelliklerinin yanında 30 cm'ye rahatça ulaşan şapka çapı örümcek ağı benzeri oluşumu ve en güzeli de sedef gibi şapkasıyla bu mantar sonbahar aylarında genellikle çamlık alanlarda ve karışık ormanlarda büyü çoğunlukla da teker teker karşılaştığım bir mantar türüdür.
Amanita Phalloides (köygüçüren)
Aldığı lakapların hepsini bir mantar olarak karşımıza çıkan bu tür bilinen en zehirli mantarların başında gelir muhtemelen. İngilizce litaratürde "Deathcap" olarak yer edinmiştir. bulunduğum bölgede özellkle 2012 sonbaharında ormana kenarı çayırlarında çok sık görülmekle birlikte 2013 yılında hiç gözükmemiştir. zeytin yeşili rengi beyaz sapı ve ailesine özgü torbacığıyla kolayca tanınabilir. şapkanın altında zarif bir yüzüğü bulunmaktadır.
Amanita Vaginata-Amanitopsis Vaginata
Etrafımızda yol kenarlarında ve meşeliklerin altında genelde çok göze batmayan fakat çok şık ve zarif bu mantar yenebilen nadir amanita ailesi üyelerinden biridir. soğan yapısı alışılmış amanita türlerine pek benzemediğinden bu mantar Amanitopsis Vaginata olarak da bazı kaynaklarda adlandırılır. Yenebilen bir mantar olan bu tür Çatalca'da ılıman geçen 2013 kışının başlarına kadar meşe ormanlarında özellikle yol kenarlarında görülmüştür. A. Vaginata mantar her ne kadar yenilebilir gözükse de uzmanlar haricinde toplanmaması önerilir. Toplanan mantarların ise en az 20 dakika kuvvetli ateşte pişirilmesi gerektiği belirtilir.
Amanita Crocea
Sonbahar aylarında özellikle yol kenarlarında görülen küçük boyutlardaki amanita üyesidir. Vulvadan çıkmaya başlaığında füze şeklinde olan şapkası açıldıkça düz bir hal alır ve en son aşamada tamamen düzleşir. Mantarın şapkası man sarımtırak bir renktadir ve sapı da sarıya dönük bir beyaz halindedir. Amanita ceaserea ile yanyana çıkabilir. Bu nedenle diğer mantarlar ile karıştırılmamalıdır.
.Amanita Crocea güvenilir kaynaklarda zehirli bir tür olarak yerini olmıştır.
Amanita Pantherina
Özellikle yağışlı yaz aylarının ardından bölgemizde sıkça karşılaşılan bir amanita türüdür . Boy olarak yumurta mantarından daha küçük olan bu tür 20 cm şapka çapına çıkabilir. Şapkasının üzerinde daima vulvasının kalıntılarını taşır. Küçük örneklerde pudra gibi görünen bu kalıntılar mantar büyüdükçe seyrekleşir.
Mantarın sapı beyaz ve şapkası açık kahverengi denilebilecek bir renktedir. Amanita Pantherina mantarı kesinlikle zehirlidir ve sancılı etkileri vardır. Doğada Amanita Rubescens ile kolayca karıştırılabilir. Pantherina gruplar halinde çıkabildiği gibi tek tek de rastlanabilir.
Amanita Rubescens
Amanita rubescens mantarı sıkça amanita pantherina mantarı ile karıştırılan bir mantardır. Her iki mantarın dış görünüşleri hemen hemen aynıdır fakat çok belli başlı farkları da mevcuttur. Rubescens yenilebilir bir tür olarak gözükse de hem sıradan tadı hem de zehirli pantherina ile karıştırlması sebebiyle tüketilmesi pek tavsiye edilmez. Mantarın en büyük farkı boyutudur 15 cm yüksekliğe ve 20 cm genişliğe ulaşabilir. Diğer bir farkı ise lekeleridir. Mantarın sapı tırnakla kazındığında yara alan bölgede kızarıklık oluşur aynı zamanda mantar çıkarıldıktan sonra sapın en alt kısımları dikkatlice izlendiğinde kızarıklıklar görülebilir.